Black Friday: tijd voor een nieuwe kijk op kopen?

Door: Fiore Farhand en Marie Boitel

Black Friday, de dag die ooit begon als een Amerikaanse traditie na Thanksgiving, heeft zich ontwikkeld tot een wereldwijd consumptie fenomeen. Terwijl veel consumenten gretig jagen op kortingen, klinkt er een groeiende tegenstem uit de mode- en retailsector. Lokale ondernemers en duurzame merken uit Gent kaarten de schadelijke gevolgen van deze (ver)koopgekte aan en bieden inspirerende alternatieven.

Overconsumptie en eerlijke prijzen

Voor veel duurzame winkels staat Black Friday symbool voor overconsumptie en waardeverlies. “Het idee dat een trui ineens de helft minder waard is, klopt gewoon niet,” zegt een winkelier bij Fann.

“ ‘Ondernemen is nog niet spannend genoeg. Hier we hebben nog een hoepel, we steken hem in de fik en doe er maar iets mee!’ Ik vind het maar wat gek.” (Mieke)

Het roept vragen op over hoe we als consumenten naar prijzen en productie kijken. Het originele doel van kortingen, namelijk overschot vermijden, is verloren gegaan. Black Friday-kortingen zijn vaak het gevolg van hoge winstmarges en massaproductie, iets waar kleinere, duurzame ondernemers zich tegen verzetten. “Wij willen juist mensen aanmoedigen om bewuste keuzes te maken en minder, maar betere stuks te kopen.” zegt Olga van Inslag.

De tweedehands industrie: wat blijft er over?

Ook de tweedehandssector voelt de impact van fast fashion en overconsumptie. Just Waldo, gecureerde vintage, neemt ons mee doorheen de verschillende etappes van een tweedehandszaak. Grécie legt uit hoe er in de eerste selectie van sorteercentra stilaan meer fast fashion opduikt. Wat voor haar toch wat zorg opwekt. “Ik ben bang, over zoveel jaar, wat er nog echt van kwalitatieve kledij gaat overblijven voor tweedehandswinkels”. Zo benadrukken zowel Just Waldo als Fann dat bewust kopen – zelfs bij tweedehands – cruciaal blijft. “Kijk naar de samenstelling en de kwaliteit van een stuk. Goede kleren gaan veel langer mee.”

Acties tégen Black Friday

Hoe reageren winkels op Black Friday? De meeste duurzame ondernemers kiezen voor negeren of relativeren. “We doen gewoon ons ding, zonder korting,” klinkt het bij velen. Hierdoor kleuren hun winkels niet zwart van het volk, waar de naam Black Friday uit origineert. Zo kiezen ze niet voor winst, ten nadele van de planeet.

“Let op wat je wil, blijf rustig, wees mindful en denk aan onze planeet. Wij zijn het symptoom van onze planeet. Als je de planeet vergiftigt, dan vergiftig je gewoon jezelf.” (Good Wool Story)

Mieke maakte er in het verleden al eens een statement van door hun prijzen symbolisch te verhogen of grappige, cynische campagnes te voeren (al waren ze nog niet zeker hoe ze het dit jaar zouden aanpakken). Anderen kiezen ervoor de focus te leggen op bewuste kerstinkopen of het vertellen van de verhalen achter hun producten.

Tips voor duurzamer shoppen tijdens de Black Friday gekheid

Wat kan jij als consument doen? Ondernemers delen hun 5 gouden tips:

• Negeer het: Laat kortingen je niet wijsmaken hoe graag je dat ene item plots wil.
• Wees kritisch: Winkels verhogen eerst hun prijzen om “grotere” kortingen te creëren.
• Neem je tijd. Vermijd impulsaankopen en denk na over wat je écht nodig hebt.
• Koop kwaliteit. Let op de samenstelling van de stoffen van kleding.
• Kies bewust. Ga op zoek naar lokale, originele winkels en steun ondernemers met een duurzaam verhaal.

Black Friday hoeft geen dag van overdaad te zijn. Het kan een moment zijn om stil te staan bij de waarde van wat we kopen – en wat dat betekent voor onze planeet én onszelf. Wie zijn de winnaars van Black Friday? En wie zijn de verliezers?

Een warme dank u aan Inslag, Just Waldo, Fann, Mieke, La Fille d’O en Good Wool Story voor hun tijd en alledaagse inzet voor een duurzamere modewereld.